مبدل حرارتی
مبدل حرارتی (Heat Exchanger) دستگاهی است که با وجود پیچیدگیهای ساختاری وظیفه سادهای دارد:
انتقال حرارت از یک سیال به سیال دیگر!
این سادهترین تعریفی است که میتوان از مبدل حرارتی داشت، با ذکر این متمم که سیال مورد استفاده در این تجهیزات، میتواند مایع یا گاز باشد.
نکته مهم در مورد عملکرد مبدلهای حرارتی، عدم تماس بین دو سیال است؛ مثلا در مبدل حرارتی که دو سیال آن را روغن و آب تشکیل میدهند، حرارت روغن داغ به آب سرد منتقل شده و آب گرم مورد نیاز تأمین میشود، بدون اینکه دو سیال با یکدیگر مخلوط شده یا تماسی داشته باشند.
به همین دلیل است که معمولا مبدلهای حرارتی را از بهترین متریال ممکن مثل استیل میسازند که دارای کمترین میزان خورندگی و نرخ فرسایش است.
انواع مبدل حرارتی
مبدلهای حرارتی، بسته به کاربرد، در دو مدل کلی و با محدوده ظرفیت حرارتی متنوع ساخته میشوند.
مبدل حرارتی پوسته و لوله
این مبدل از یک مجموعه لوله (کویل) که درون یک پوسته استوانهای احاطه شدهاند، تشکیل شده است؛ یکی از سیالات درون کویلها و سیال دیگر بیرون از کویلها و در فضای بین کویل و پوسته قرار میگیرند.
به دلیل دارا بودن ظرفیت حرارتی بالا و قابلیت تحمل فشار و دمای زیاد، مبدلهای پوسته و لوله، کاربرد فراوانی دارند که عمده آن، استفاده در فیلد گرمایش آب استخر و جکوزی است.
این مبدل به دو دسته دیگر تقسیم میشوند که تفاوت این دو دسته، نوع اتصالات آنهاست:
- مبدل حرارتی پوسته و لوله جوشی (تصویر سمت راست)
- مبدل حرارتی پوسته و لوله فلنجی (تصویر سمت چپ)
مبدل حرارتی صفحهای
در این نوع مبدل تعدادی صفحه (Plate) با فواصل معین کنار هم قرار گرفتهاند به طوری که بین هر صفحه فضاهای کوچکی ایجاد شده است؛ مطابق الگوی مبدلهای پوسته و لوله، در این مبدلها نیز، یک سیال درون صفحات و سیال دیگر در فضای بین صفحات در گردش میباشند.
مبدلهای حرارتی صفحهای نسبت به نوع پوسته و لوله، کاربرد کمتری دارند و عمدتا در مصارفی که فشار و دمای کاری زیاد نیست، به کار برده میشوند.
این مبدلها برای انتقال حرارت بین سیالات مختلف استفاده میشوند و به همین دلیل، میتوان آنها را مطابق با الگوی زیر، تقسیمبندی کرد:
- مبدل حرارتی آب به آب
- مبدل حرارتی آب به گاز
- مبدل حرارتی گاز به آب
برندهای تولیدکننده مبدل حرارتی در ناب تهویه
- اچ تی ام (HTM)
- هپاکو
- مگاپول
- ایمکس
- هایپرپول
نکته: مبدلهای حرارتی سه شرکت مگاپول، هایپرپول و ایمکس، از نوع پوسته و لوله بوده و به مبدلهای استخری نیز معروف هستند.